Kasteeldomein Sterrebeek - Kasteeltuin in Franse en Engelse barok

7 hectaren beschermd landschap

De geschiedenis van het neoclassicistisch kasteel met bijgebouwen gaat terug tot in 1761. Het kasteel werd tot begin dit jaar door wijlen mevrouw de Selliers de Moranville bewoond, achterkleindochter van de grootindustrieel Ernest-John Solvay. Het kasteel zelf valt niet te bezoeken, de tuin van bijna zeven hectaren, een groene oase met uitzonderlijke bomen en planten wel. En wie kan ons hier beter een rondleiding geven dan de tuinman zelf?

De jeugd van tegenwoordig

Flor Lorent is één van de vier tuinmannen die instaan voor het onderhoud van het domein. Hij bezit niet alleen een grote botanische kennis, maar is ook een geboren verteller. ‘Toen er zo’n 35 jaar geleden een vacante betrekking was, bood ik me aan bij Frans Hernalsteen, de oude hoofdtuinier. Hij reageerde vrij sceptisch, hij vond me te jong: ‘De jeugd van tegenwoordig kan niet meer werken.’ Maar hij gaf me een kans: ‘We proberen twee maanden.’ Gelukkig mocht ik blijven. Toen Frans met pensioen ging in 1989, kreeg hij van ridder Charles de Selliers de Moranville een magnolia stellata. De boom werd in het gazon nabij de orangerie geplant als levend aandenken voor Frans’ toewijding aan de tuin. Na zijn pensioen mocht Frans hier in het poortgebouw blijven wonen en bleef hij zich voor de tuin inzetten, maar zijn magnolia stond er maar klein en miezerig bij. Toen Frans overleed won de boom plots aan kracht, heel vreemd.’

Meer dan 5.000 rozenstruiken

‘De tuin omvat zowel een gedeelte dat aanleunt bij de Franse als bij de Engelse barokstijl. Bij de Franse tuin horen o.a. de moestuin en meer dan 5.000 rozenstruiken. Het omringende landschap is wilder en meer geïnspireerd op de Engelse stijl.’ Via de paadjes wandelen we door het park. ‘Sommige delen van het grasveld maaien we niet voor de meimaand. Zo laten we de lentebloeiers zoals de primula, de boshyacint en de margriet volledig uitbloeien. In de zomer komen de cyclamen aan de beurt.’ In de schaduwrijke borders groeien tal van varens. ‘Ooit kregen we zo’n 80-tal variëteiten aan varens van een plantkundige verzamelaar, Pierre Forbisseur zaliger. Wij noemden hem Pietje Varen, Pierre Fougère: hij was een tuinier die veel weg had van een mythische tuinkabouter en vooral van een wandelende plantenencyclopedie.’

Markante bomen

‘De twee oude platanen van ongeveer 221 jaar zijn beschermd als monumenten. Dat wil niet enkel zeggen dat je ze niet mag vellen, maar ook dat je de toelating moet vragen voor snoeiwerk of grondwerken in de buurt van hun wortels.’ We wandelen voorbij een stronk, omringd met ramblerrozen … ‘Het is een restant van een zwarte populier’, vertelt Flor, ‘vroeger was het één van de hoogste bomen van Sterrebeek. Een schenking van Leopold II, die in totaal vijf zwarte populieren aan Sterrebeek schonk: twee aan ons park en drie aan het park van het kasteel Ter Meeren. Deze bomen worden zelden ouder dan 150 jaar, en dit is het restant van de laatste van de vijf bomen. Hij stierf in 2015 en had toen een stamomtrek van 7,90 meter. Omdat het zo’n imposante boom was, vroeg mevrouw de Selliers het onderste deel van de stam als eerbewijs te behouden.

De wilde paardenkastanjes doen het net zoals elders niet goed. De larven van de mineermot vreten gangetjes doorheen het bladgroen, waardoor er voor de boom te weinig rest om aan fotosynthese te doen. Zo kunnen ze onvoldoende voedingsstoffen aanmaken om hun kruin en wortels te onderhouden. Ze verzwakken, hun verwondingen infecteren ... In de vroege lente komen daarbij nog eens de halsbandparkieten die, op zoek naar zoet, de ontluikende knoppen eraf pikken. We blijven hier ook niet gespaard van plagen: onze buxus kreeg het hard te verduren van de buxusmot. Als je dan weet dat we zo’n 2,750 km haag hebben …’

Marianne voor de vrienden

Flor kan blijven vertellen, want er zijn ook nog de vijvers, het idyllische brugje, de kweekserres, de moestuin met vergeten groenten, de classicistische orangerie, de appelkelder, het Lodewijk XV-paviljoen, de achthoekige toren der winden, de Minervatempel, het oude fazantenhok … We laten je het allemaal graag zelf ontdekken tijdens jouw bezoek en sluiten af met een bijzonder beeld nabij een van de vijvers. ‘De baadster, Marianne voor de vrienden, van de beeldhouwer Fernand Vanderplancke’, lacht Flor. ‘Oorspronkelijk gemaakt voor bij het nieuwe zwembad van Nieuwpoort, ergens in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Helaas vond de toenmalige conservatieve politieke partij het beeld te gewaagd. Marianne verhuisde toen naar Middelkerke, waar ze haar opnieuw te aanstootgevend vonden. Clem Schouwenaers, schrijver en goede vriend van Fernand, zei tegen hem: ‘Breng Marianne maar tot bij mij, in onze tuin zal ze gelukkig zijn.’ Clem overleed in 1993 en zijn weduwe Rothraut Kerzinger woont sinds enkele tijd in een serviceflat. Dus was het mijn beurt om te zeggen ‘Laat Marianne maar naar ons komen, hier zal ze gelukkig zijn.’’

Tekst: Karla Stoefs
Foto: © André Depreter
uitgekamd juni 2022

Info:

Kasteeldomein van Sterrebeek, Zavelstraat 2, Sterrebeek open op 26 juni 2022 van 10 tot 20 uur
Meer info over de Parkfeesten:
www.parkfeesten.info
www.rollewagen.be